DeepSeek Lisansı, Açık Kaynak mı yoksa Değil mi?
19 / Şubat / 25
Yapay zeka alanında büyük bir ses getiren DeepSeek modeli, yalnızca sunduğu yeteneklerle değil, aynı zamanda lisanslama modeliyle de dikkatleri üzerine çekiyor. DeepSeek’in kaynak kodu MIT lisansı altında sunulsa da, modelin kendisi DeepSeek lisansı ile korunuyor. Ancak bu lisans, geleneksel açık kaynak tanımına tam olarak uymuyor ve bu durum yapay zeka topluluğunda önemli tartışmalara yol açıyor.
DeepSeek Lisansı, İki Yönlü Bir Yapı mı?
DeepSeek lisansı, hem özgürleştirici hem de kısıtlayıcı unsurlar barındıran hibrit bir model sunuyor. Kullanıcılara modelin türevlerini oluşturma, çoğaltma ve dağıtma hakkı tanırken, bu haklar dünya çapında, süresiz, münhasır olmayan ve telif ücreti gerektirmeyen bir şekilde veriliyor. Bu yönüyle MIT veya Apache lisansları gibi esnek bir kullanım sunuyor.
Ancak, DeepSeek lisansı belirli kullanım alanlarına dair ciddi sınırlamalar getiriyor. Modelin şu alanlarda kullanımı yasaklanmış durumda:
● Askeri uygulamalar
● Yanıltıcı veya zararlı içerik üretimi
● Kişisel hakların ihlali
Bu noktada, lisansın açık kaynak tanımına neden uymadığı netleşiyor. Açık Kaynak Girişimi (Open Source Initiative), açık kaynak lisanslarının belirli bir kullanım alanına kısıtlama getirmemesi gerektiğini savunurken, Özgür Yazılım Vakfı (Free Software Foundation) da özgür yazılımın “her amaç için kullanılabilmesi gerektiğini” belirtiyor. DeepSeek lisansı ise bu prensiplere ters düşerek, etik kaygıları göz önünde bulunduran ancak açık kaynak ekosisteminden kısmen kopan bir yaklaşım benimsiyor. Üstelik bu kısıtlamalar, modelin türevlerine de aynen yansıtılmak zorunda. Yani, DeepSeek modeli temel alınarak oluşturulan yeni modeller de bu kısıtlamalara tabi oluyor.
DeepSeek Model Varyantları ve Lisanslama Durumu
DeepSeek’in farklı varyantları da mevcut ve bu varyantlar, lisanslama açısından ek karmaşıklıklar barındırıyor. Bazı versiyonlar Apache lisansı altında sunulurken, diğerleri Meta’nın Llama modeli kullanılarak oluşturulmuş durumda.
Llama lisansları, geniş kullanım hakları ve telif ücreti içermeyen bir yapı sunsa da, belirli kullanım alanlarına ve özellikle büyük ölçekli ticari işletmelere yönelik bazı kısıtlamalar içeriyor. Llama lisans modeli, geleneksel açık kaynak lisanslarına kıyasla daha fazla sınırlama barındırıyor ve Meta’nın belirlediği kurallara tabi.
Özetle, DeepSeek modelini kullanırken hangi varyantın seçildiği kritik bir öneme sahip. Çünkü seçilen modelin sahip olduğu lisans, kullanım alanlarını ve yasal yükümlülükleri doğrudan etkileyebiliyor.
Lisans Karmaşıklığı ve Açık Kaynak Ekosistemine Etkisi
DeepSeek modelleri, kaynak kodu açık olsa da lisans kısıtlamaları nedeniyle “tam anlamıyla açık kaynak” olarak değerlendirilemiyor. Bu nedenle, geliştiriciler ve işletmeler, DeepSeek modellerini kullanmadan önce lisansın getirdiği sınırlamaları dikkatlice incelemeli. Yanlış bir kullanım, yasal sorunlara yol açabilir.
Bu lisans modeli, yazılım dünyasında daha önce JSON lisansında görülen “iyi niyetli kullanım” kısıtlamalarına benzetilebilir. JSON lisansı, yazılımın “kötü amaçlarla” kullanılmamasını şart koşmuştu, ancak bu tür etik sınırlamalar, pratikte uygulaması zor ve yoruma açık bir hale gelebiliyor.
Açık kaynak dünyası, lisanslama konusundaki bu belirsizlikleri çözmek için hala kapsamlı bir çaba gerektiriyor. Özellikle yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin fikri mülkiyet hakları ve yasal yükümlülükleri, gelecekte daha fazla tartışmaya neden olacak gibi görünüyor.
Black Duck ile Lisans Uyumluluğunu Sağlamak
Yapay zeka ile kod üretimi giderek yaygınlaşıyor ve Gartner®’ın tahminlerine göre, yıl sonuna kadar üretilen yeni kodların yarısından fazlası AI tarafından yazılacak. Bu süreçte, lisans karmaşıklıklarını yönetmek büyük bir zorluk teşkil ediyor.
Black Duck, yapay zeka destekli kod üretimi sırasında lisans uyumluluğunu sağlamaya yardımcı olan yöntemler geliştiriyor. Böylece, AI modellerini kullanarak yazılım geliştiren ekipler, lisans endişesi taşımadan üretkenliklerini artırabiliyorlar.
DeepSeek ve benzeri modellerin sunduğu fırsatlar büyük olsa da, lisans kısıtlamaları göz önünde bulundurularak hareket edilmesi kritik önem taşıyor. Geliştiriciler ve şirketler, bu karmaşık ekosistemde bilinçli kararlar alarak ilerlemeli ve olası hukuki riskleri en aza indirmelidir.
